Ie Jaargang.
Woensdag 8 November 1893.
No. 32.
EVOLUTIE
WEEKBLAD VOOR DE YROUW.
Onder medewerking van 1). DK CLERCQ,, Miermarken; mr. Loun KRANK, Drussel. SORAIUS en VIR, Amsterdam j en de Dames: EMSE VAN CALCAR, 's-lla^c i EMILIE
CLARIS, Geut; Avo. FICKERT cu OTTIUE TL'HNAI', bestuursleden v. d. Vrouwenbond, Wcencu | WARNER SNOAU CII Mrs GREÏIKELI., bestuursleden Tan Womcns Pro rcssiTe
Society, Londen; JOUANNA, schrdfster van „het Reelit der Vrouw", Gcurre; MARIE 1'OI'EI.ÏM, doctor inde rechten, lirussel f STEJ.T.INOVVF.HK—-JENTI.\K, Leeuwarden j II. COHEN;
W. DRLCKER, TH. SCHOOK—IIAVIR, JOU. SCHHIDT, Amiterdam.
Bureau van Redactie en Administratie
Abonneni.prïjs per 3 maanden. / 0.75
Voor België
„ 0.82»
't overig Buiteni. en Ned ïndie „ i.o2» Sarphatipark 61 te Amsterdam.
Afzonderlijke nummers.
0.03
Advertentiön per regel ... ƒ 0.15
Groote letters naar plaatsruimte.
Uoekaankondigingen per regel . ,, 0.10
en 4'3 maal
Aanvragen om betrekkingen. . ,, 0.25
Verkrijgbaar aan alle Kiosken, J. F. k. Vlaanderen,
Wolvenstraat 14. M. P. Karsdorp, >an Wonstraat M te
Amsterdam en P. Schaper, Warmoesstraat, üroningeu a :'.
Cents per nummer.
^®> INHOUD. @Ü
Vrouwenarbeid.
Onderzoek naar het Vaderschap.
Overgangsvormen.
Binnen de grenzen.
Van uit den Vreemde.
Vergaderingen.
Ingezonden.
Feuilleton: Prins Caniche.
Advertentiën.
Ü r o u ro a n ;t r \ \ t d
I]
VI.
Het moeten uitvliegen der werkster, bracht de lust tot
uitvliegen bij haar die niet uit noodzaak behoefden en,
met het betreden der vrije natuur kwam de wensch naar
weten, naar kennis, de lust naar socialen arbeid. Voor die
zich al" sterker en sterker uitzettende begeerte om »te
leven het groote, ware menschenleven met zijn strijd
en zijn geneugten" moesten zoowel Hooger als Lager
Onderwijs hun poorten openen en de Staat, alhoewel dan
ook uiterst langzaam en onwillig, enkele ambten en betrekkingen openstellen voor vrouwen, de pensioenfondsen
den orthodoxen kop buigen. Waar in het heden dergelijke stichtingen worden daargesteld, durft men niet meer
heel en al de vrouw, pardon, de arbeidster, buitensluiten ;
want, en dit op zich zelf is reeds een pleidooi voor vrouwenarbeid, het is niet de zoo hoog opgehemelde huismoeder die men als zoodanig den ouden dag wat dragelijker wil maken, maar wel de betaalde arbeidster.
Zoo is Duitschland bij zijn Staatspensionneering er toe
overgegaan, ook de vrouw daarin op te nemen — wel
is men daarbij blijven staan op het oude standpunt, dat
de vrouw niet meer noodig heeft dan den wind om zich
te voeden en ontvangt zij fl. 70 'sjaars tegenover den
1) De heer Ilovy had de vriendelijkheid het door ons de vorige week
omtrent de firma Vollenhoven en Co. geschrevene te corrigeereu. Het door
ons genoemde pensioen aan de weduwe van een bij die firma geweest
zijnde, is eenigszins te laag opgegeven, met dien verstande dat het door
ons genoemde '/, eerst aanvangt na een salaris van fl. 12, voor al wat
daaronder is wordt toch tegen die som uitbetaald, zoodat de gepensionneerde nooit minder dan fl. 3 ontvangt. Ook is het aantal kinderen niet
gelimiteerd. Daardoor verkrijgt, voor zoover dit fonds aangaat, de vrouw
50 ets. per week meer consumtievermogen dan in ons betoog was opgegeven.
man fl. 170, maar toch, met het idee is gebroken. Ook in
ons land zal men dien weg opmoeten en in 1891 gaf dan
ook reeds de heer mr. T. S. van Nierop in >de Economist" een plan van staatspensionneering ten beste, waarin
ook de arbeidster voorkwam. Van pensionneering harer
familieleden is bij dat alles nog wel geen sprake, edoch,
ook dit zal mettertijd wel komen.
Ook nog op een ander punt heeft de fabrieksarbeidster
voor bij de thuiswerkster van voorheen. Kende deze
laatste noch lezen, noch schrijven, de eerste moet zich in
die vakken bekwamen, wil zij aan de fabriek arbeid vinden.
Bijna geen fabrikant in het heden die kinderen durft
plaatsen, welke niet de lagere school hebben doorloopen
en de enkele, die het wel doet, kan zeker zijn zich de
publieke verachting op den hals te halen.
Aan verscheidene fabrieken zijn herhalingsscholen en
waar de eigenaars dier inrichtingen niet hierin voorzien,
stellen particulieren, hetzij dan uit modezucht, hetzij uit
gevoel van schaamte over de vele tekortkomingen des
Staats tegenover het volk, der jeugdige fabrieksarbeidster
de gelegenheid open elementaire kennis op te doen. In
één woord, de fabrieksarbeidster, hoe laag ook nog staande
op de maatschappelijke ladder, is hoog verheven boven
haar voormoeder, die werkte in hut of krot.
Die werkte in hut of krot! Ziedaar het zwaartepunt
dat, wetens of onwetens, altijd over het hoofd wordt gezien
bij het bespreken van den invloed der fabriek op het
huisgezin. Als men de tegenstanders van vrouwenarbeid
aan het woord hoort, komt men er onwillekeurig toe te
concludeeren, dat de wereld er de laatste eeuw niet op
vooruit is gegaan, integendeel een sterk achterwaartsche
beweging heeft gemaakt en dat vroeger allen leefden zooals
nu de «upper then thousand" dit doen. Rekeninghoudende
met den verromantiseerden geest van het publiek, dat, o
zoo gaarne, fantasie inzwelgt voor realiteit, wordt met
een aplomb, tuk op wat tranen en wat handgeklap,
georeerd over het uiteenrukken van het gezin door
de afwezigheid der vrouw, over de daardoor ontstane
verwaarloozing der kinderen en de wanorde in het huishouden, alsof dat alles waarlijk had plaats gehad, plaats
had kunnen hebben. Om een zaak uiteen te rukken, te
verwaarloozen, in wanorde te brengen, is in eerste instantie noodig, dat zij bestaat. Welnu, in werkelijkheid heeft
er voor het fabriekstijdperk ,geen proletariersgezin bestaan,
het tobberskind ontving minder verzorging dan het dier
Woensdag 8 November 1893.
No. 32.
EVOLUTIE
WEEKBLAD VOOR DE YROUW.
Onder medewerking van 1). DK CLERCQ,, Miermarken; mr. Loun KRANK, Drussel. SORAIUS en VIR, Amsterdam j en de Dames: EMSE VAN CALCAR, 's-lla^c i EMILIE
CLARIS, Geut; Avo. FICKERT cu OTTIUE TL'HNAI', bestuursleden v. d. Vrouwenbond, Wcencu | WARNER SNOAU CII Mrs GREÏIKELI., bestuursleden Tan Womcns Pro rcssiTe
Society, Londen; JOUANNA, schrdfster van „het Reelit der Vrouw", Gcurre; MARIE 1'OI'EI.ÏM, doctor inde rechten, lirussel f STEJ.T.INOVVF.HK—-JENTI.\K, Leeuwarden j II. COHEN;
W. DRLCKER, TH. SCHOOK—IIAVIR, JOU. SCHHIDT, Amiterdam.
Bureau van Redactie en Administratie
Abonneni.prïjs per 3 maanden. / 0.75
Voor België
„ 0.82»
't overig Buiteni. en Ned ïndie „ i.o2» Sarphatipark 61 te Amsterdam.
Afzonderlijke nummers.
0.03
Advertentiön per regel ... ƒ 0.15
Groote letters naar plaatsruimte.
Uoekaankondigingen per regel . ,, 0.10
en 4'3 maal
Aanvragen om betrekkingen. . ,, 0.25
Verkrijgbaar aan alle Kiosken, J. F. k. Vlaanderen,
Wolvenstraat 14. M. P. Karsdorp, >an Wonstraat M te
Amsterdam en P. Schaper, Warmoesstraat, üroningeu a :'.
Cents per nummer.
^®> INHOUD. @Ü
Vrouwenarbeid.
Onderzoek naar het Vaderschap.
Overgangsvormen.
Binnen de grenzen.
Van uit den Vreemde.
Vergaderingen.
Ingezonden.
Feuilleton: Prins Caniche.
Advertentiën.
Ü r o u ro a n ;t r \ \ t d
I]
VI.
Het moeten uitvliegen der werkster, bracht de lust tot
uitvliegen bij haar die niet uit noodzaak behoefden en,
met het betreden der vrije natuur kwam de wensch naar
weten, naar kennis, de lust naar socialen arbeid. Voor die
zich al" sterker en sterker uitzettende begeerte om »te
leven het groote, ware menschenleven met zijn strijd
en zijn geneugten" moesten zoowel Hooger als Lager
Onderwijs hun poorten openen en de Staat, alhoewel dan
ook uiterst langzaam en onwillig, enkele ambten en betrekkingen openstellen voor vrouwen, de pensioenfondsen
den orthodoxen kop buigen. Waar in het heden dergelijke stichtingen worden daargesteld, durft men niet meer
heel en al de vrouw, pardon, de arbeidster, buitensluiten ;
want, en dit op zich zelf is reeds een pleidooi voor vrouwenarbeid, het is niet de zoo hoog opgehemelde huismoeder die men als zoodanig den ouden dag wat dragelijker wil maken, maar wel de betaalde arbeidster.
Zoo is Duitschland bij zijn Staatspensionneering er toe
overgegaan, ook de vrouw daarin op te nemen — wel
is men daarbij blijven staan op het oude standpunt, dat
de vrouw niet meer noodig heeft dan den wind om zich
te voeden en ontvangt zij fl. 70 'sjaars tegenover den
1) De heer Ilovy had de vriendelijkheid het door ons de vorige week
omtrent de firma Vollenhoven en Co. geschrevene te corrigeereu. Het door
ons genoemde pensioen aan de weduwe van een bij die firma geweest
zijnde, is eenigszins te laag opgegeven, met dien verstande dat het door
ons genoemde '/, eerst aanvangt na een salaris van fl. 12, voor al wat
daaronder is wordt toch tegen die som uitbetaald, zoodat de gepensionneerde nooit minder dan fl. 3 ontvangt. Ook is het aantal kinderen niet
gelimiteerd. Daardoor verkrijgt, voor zoover dit fonds aangaat, de vrouw
50 ets. per week meer consumtievermogen dan in ons betoog was opgegeven.
man fl. 170, maar toch, met het idee is gebroken. Ook in
ons land zal men dien weg opmoeten en in 1891 gaf dan
ook reeds de heer mr. T. S. van Nierop in >de Economist" een plan van staatspensionneering ten beste, waarin
ook de arbeidster voorkwam. Van pensionneering harer
familieleden is bij dat alles nog wel geen sprake, edoch,
ook dit zal mettertijd wel komen.
Ook nog op een ander punt heeft de fabrieksarbeidster
voor bij de thuiswerkster van voorheen. Kende deze
laatste noch lezen, noch schrijven, de eerste moet zich in
die vakken bekwamen, wil zij aan de fabriek arbeid vinden.
Bijna geen fabrikant in het heden die kinderen durft
plaatsen, welke niet de lagere school hebben doorloopen
en de enkele, die het wel doet, kan zeker zijn zich de
publieke verachting op den hals te halen.
Aan verscheidene fabrieken zijn herhalingsscholen en
waar de eigenaars dier inrichtingen niet hierin voorzien,
stellen particulieren, hetzij dan uit modezucht, hetzij uit
gevoel van schaamte over de vele tekortkomingen des
Staats tegenover het volk, der jeugdige fabrieksarbeidster
de gelegenheid open elementaire kennis op te doen. In
één woord, de fabrieksarbeidster, hoe laag ook nog staande
op de maatschappelijke ladder, is hoog verheven boven
haar voormoeder, die werkte in hut of krot.
Die werkte in hut of krot! Ziedaar het zwaartepunt
dat, wetens of onwetens, altijd over het hoofd wordt gezien
bij het bespreken van den invloed der fabriek op het
huisgezin. Als men de tegenstanders van vrouwenarbeid
aan het woord hoort, komt men er onwillekeurig toe te
concludeeren, dat de wereld er de laatste eeuw niet op
vooruit is gegaan, integendeel een sterk achterwaartsche
beweging heeft gemaakt en dat vroeger allen leefden zooals
nu de «upper then thousand" dit doen. Rekeninghoudende
met den verromantiseerden geest van het publiek, dat, o
zoo gaarne, fantasie inzwelgt voor realiteit, wordt met
een aplomb, tuk op wat tranen en wat handgeklap,
georeerd over het uiteenrukken van het gezin door
de afwezigheid der vrouw, over de daardoor ontstane
verwaarloozing der kinderen en de wanorde in het huishouden, alsof dat alles waarlijk had plaats gehad, plaats
had kunnen hebben. Om een zaak uiteen te rukken, te
verwaarloozen, in wanorde te brengen, is in eerste instantie noodig, dat zij bestaat. Welnu, in werkelijkheid heeft
er voor het fabriekstijdperk ,geen proletariersgezin bestaan,
het tobberskind ontving minder verzorging dan het dier