/
Collectie Elise van Calcar en de Fröbelmethode ca. 1840-1930
Identity Area
| Collection ID | IIAV00000164 |
| Unitdate | ca. 1840-1930 |
| Language List | Finding aid is in Dutch / Taal van toegang is Nederlands |
| Language of Material | Dutch/Nederlands |
| GeoCountry | Netherlands |
| Extent | 1.00 m. |
| Processing Information | Plaatsingslijst gemaakt door Annette Mevis in 1990 |
| Access and Use | Vrij |
| Preferred Citation | Collectie Elise van Calcar en de Fröbelmethode, inv.nr …, collectie Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV) in Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis |
Biographical Note / Biografie
Eliza C.F. Schiotling werd op 19 november 1822 geboren te Amsterdam en overleed op 13 juli 1904 te Den Haag; werd onderwijzeres en bekleedde diverse functies in het onderwijs 1841-1873; huwde 6 mei 1853 met H.C. van Calcar; schreef in de periode 1848-1858 vele literaire werken; kwam in 1858 via Bertha van Marenholtz in aanraking met de leer van Frederik W.A. Fröbel en zette zich sindsdien in voor het invoeren van Fröbel's leermethode in het kleuter- en kinderonderwijs; gaf lezingen door het hele land en richtte in 1863 het tijdschrift De Hoop der Toekomst op omdat zij vond dat het kind ook thuis in de geest van Fröbel moest worden opgevoed; in 1862 benoemd tot Inspectrice van het Bewaarschoolonderwijs door minister J.R. Thorbecke; richtte een opvoedingshuis voor meisjes op, eerst gevestigd in Leiden en van 1866-1873 in Wassenaar; staakte in 1873 haar activiteiten op onderwijsgebied; korte tijd medewerkster van Evolutie, trok zich omstreeks 1893 terug wegens onenigheid met Wilhelmina Drucker; sprak op het Congres voor moeders en opvoedsters tijdens de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid 1898; gaf sinds 1876 een eigen maandblad uit, Op de Grenzen van twee Werelden, over magnetisme en spiritualisme, na haar dood door haar echtgenoot voortgezet.Geschiedenis archiefbeheer
In 1986 ontvangen van iemand die ze weer van een antiquair uit Utrecht had. De platen zijn gemaakt door J.H. Sikemeier, de biograaf van Elise van Calcar. Zijn handschrift is herkenbaar en op één van de platen is zijn paraaf te vinden. Dit was waarschijnlijk zijn manier om het archief van Elise van Calcar achter te laten nadat hij het boek had geschreven. Het Letterkundig Museum in Den Haag heeft vijf mappen, ca. 90 platen, waarvan de werkwijze en handschrift identiek zien.Inhoud
Achttien platen met opgeplakte archiefstukken, zoals ingekomen brieven, onder andere van pedagogen en van Bertha van Marenholtz-von Bülow 1843, 1857-1882, 1893-1894; redes en werken van Elise van Calcar 1893, 1898-1899, 1904, 1908; lijst van leerlingen en leerkrachten van het Nederlandsch Opvoedingshuis in Wassenaar tussen 1865-1873; verslag van haar inspectiereis langs bewaarscholen 1864; artikelen van Elise van Calcar betreffende Fröbel's methode 1875-1876; stukken betreffende haar boek over Fröbel 1910; artikelen over Elise van Calcar 1865-1923; stukken betreffende Fröbel 1909, 1922, 1925, 1932; foto's van personen, onder anderen van Elise van Calcar en van huizen en monumenten, waaronder de opvoedingshuizen te Leiden en Wassenaar.Inventory / Inventaris
Toegang
1
Het resultaat van de inspectiereis van Elise van Calcar in 1864 langs 50 bewaarscholen in Zuid-Holland en Noord-Brabant in opdracht van minister Thorbecke. 1864.. 1 plaat.
2
Een groepsfoto van het Nederlandsch Opvoedingshuis in Wassenaar met een lijst van leerlingen en leerkrachten (1865-1873); een met de hand overgeschreven artikel van Christina van Gogh, ’Het Nederlandsch Opvoedingshuis te Wassenaar’, uit: Onze Roeping, jg 1, 31 maart 1870; een kwitantie van het opvoedingshuis; een ansichtkaart uit Rome, geadresseerd aan Elise van Calcar voor haar 80ste verjaardag (19-11-1902); foto’s van notaris J.A. van den Broek, Ds. C.S. Adama van Scheltema, Adriaan Gildemeester , het opvoedingshuis te Leiden, Elise van Calcar, Johannes Kneppelhout, het opvoedingshuis te Wassenaar, het woonhuis van de Van Calcars, de eerste tekenproeven van de dertienjarige Suze Robertson, de latere schilderes Suze Bisschop-Robertson. 1870-1902.. 1 plaat.
3
Twee feuilletons van Elise van Calcar over Fröbels methode; een uit Het Vaderland van 2 december 1875 en een uit het Dagblad van Zuid-Holland en 's Gravenhage van 23 januari 1876; een fragment uit een artikel, geschreven door Elise van Calcar over Fröbels methode (handschrift). 1875-1976.. 1 plaat.
4
Krantenartikelen uit Het Vaderland (20-11-1896) en Dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage (18 en 19 oktober 1896) en Dagblad van 's-Gravenhage (9 maart 1908) over Elise van Calcar en haar activiteiten. 1896 en 1908.. 1 plaat.
5
De voorrede van dr J.H. Gunning Wz. bij de tweede druk van het boek van Elise van Calcar, Frederik Fröbel. Hoe hij opvoeder werd en wat de kinderwereld hem openbaarde, Amsterdam 1910, met eigenhandige correcties en een drukproef van deze voorrede. 1910.. 1 plaat.
6
Drie artikelen van Jan Ligthart naar aanleiding van het verschijnen van de tweede druk van het boek van Elise van Calcar over Frederik Fröbel in: School en Leven, jg 10, nrs. 45, 46 en 47. z.j.. 1 plaat.
7-8
Recensies uit kranten en tijdschriften over de tweede druk van het boek van Elise van Calcar over F. Fröbel. z.j.. 2 platen.
9
Een artikel uit het Weekblad voor Dames van 26 mei en 2 juni 1910 ‘Elise van Calcar en het Fröbelonderwijs hier te lande’. 1910.. 1 plaat.
10
Met de hand geschreven stukken over Elise van Calcars tweede verblijf in Parijs ter verdediging van Fröbels methode. augustus 1878.. 1 plaat.
11
Het Correspondentieblad van den Bond van onderwijzeressen bij het Fröbelonderwijs, nr. 1, januari 1923, jg 19 met een stuk over Elise van Calcar; een met de hand overgeschreven stuk uit ‘Wegbereidsters vóór en na 1813’ door Anna van Hogendorp in: Van Vrouwenleven. 1813-1913, Ontwikkelingsgang van het leven en werken der Vrouw in Nederland en Koloniën, Groningen 1913, over Elise van Calcar; een met de hand overgeschreven artikel van Geertruida Carelsen(Amy de Leeuw) in Het Nieuws van den Dag, 19 november 1902, over Elise van Calcar; een foto van Elise van Calcars ‘Kindertuin’, door haar opgericht 1 maart 1898 in Den Haag. 1902-1923.. 1 plaat.
12
Veertien brieven van pedagogen aan Elise van Calcar: 2 brieven van Henriette Schrader-Breymann uit 1859; 1 brief van Adèle von Portugall uit 1880; 4 brieven van J. Guillaume uit 1880, 1881 en 1882; 1 brief van Fanny Guilliaume uit 1880; 1 brief van p uit 1880; 2 brieven van prof. Adolfo Pick uit 1843; 1 brief van prof. Luigi Venturini uit 1894; 1 brief van Charles Buls uit 1880; 1 brief van Schoonjans uit 1881. 1859-1894.. 1 plaat.
13
Brief van Ds. J.P. de Keijser, mede-redacteur van de Evangelische Bibliotheek aan Elise van Calcar 1856; foto's van Ds. J.P. de Keijser en M. Leopold; 7 brieven van M. Leopold aan Elise van Calcar 1857. 1856-1857.. 1 plaat.
14
Artikel van Anna Polak, ‘Baanbrekers op het gebied der meisjesopvoeding 1861-1873’, verschenen in: Leven en werken. Maandblad voor meisjes & vrouwen onder leiding van E.C. Knappert en Annie Salomons, p. 273-299 (in doos); Elise van Calcar, Wat is noodig? Eene vraag over vrouwelijke opvoeding, aan het Nederlandsche volk, Amsterdam 1864 met voorin een handgeschreven stuk uit het ‘ Levensbericht’ door Johanna Wolters, uitgegeven in 1904 door de Maatschappij van Letterkunde te Leiden (in doos); Elise van Calcar-Schiotling, ‘De macht der eerste indrukken’, in: Besprekingen over De taak van Moeders en Opvoedsters gehouden 14 en 15 September 1898 (Amsterdam 1899) p. 5-9 (in doos); Ben ik een goede moeder voor mijn kind? Door een Moeder. Eenige wenken voor de vrouw als moeder en opvoedster (Den Haag 1908) (in doos); Kindertuin en moederschool. Openingsrede tot den opvoedkundigen cursus van Mevrouw E. van Calcar gehouden Weimarstraat 80, ’s Gravenhage 1898 (in doos); Eigenhandige notities van Elise van Calcar voor haar lezing op de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid te Den Haag, uitgesproken 14 september 1898. 1864-1898.. 1 plaat.
15
Artikel uit Stockholms Dagblad 19 april 1909 over Fröbel; artikel uit het Correspondentieblad van den Bond van onderwijzeressen bij het Fröbelonderwijs, no. 9 oktober 1922, jg 18, over het Fröbel-museum te Bad-Blankenburg in Thüringen; artikel uit het Letterkundig Bijblad van de Haagsche Courant van woensdag 27 april 1932 over F.W.A. Fröbel; foto van het huis in Marienthal waar Fröbel 21 juni 1852 overleed; foto van het monument in het zg. 'Marienthaler Wäldchen', de open plek waar Fröbel zijn spelen met de kinderen leidde; foto van Fröbel 's woonhuis te Bad-Blankenburg; stukje uit de Nieuwe Rotterdamsche Courant 29 januari 1925 over een lezing over Fröbel.1909-1925.. 1 plaat.
16
Een artikel uit Wereldkroniek 18 november 1922 getiteld ‘Bij het eeuwfeest van Elise van Calcar 1822-1922’. 1922.. 1 plaat.
17
Overgeschreven ingezonden stukken van Ds. Maronier uit de Leydsche Courant (1865) over een voordracht van Elise van Calcar; foto van Elise van Calcar; foto van het ‘Nederlandsch Opvoedingshuis’ te Leiden; foto van het Pestalozzi monument te Zürich; oproep van het Nederlandsch Opvoedingshuis uit de Leydsche Courant van 14 augustus . 1865.. 1 plaat.
18
Publicatie van Elise van Calcar, Bertha von Marenholtz. Eene groote Kindervriendin herdacht. De beteekenis van haar arbeid voor de opvoeding in huis en school (Maassluis 1893); 6 brieven van Barones Bertha von Marenholtz-von Bülow 1858-1880 aan Elise van Calcar; 2 brieven van Bertha von Bülow-Wendhausen aan Elise van Calcar over de laatste levensdagen van Bertha von Marenholtz uit 1893; foto van het graf van Fröbel te Schweina; overlijdensbrief van Bertha von Marenholtz geb. von Bülow. 1858-1893.. 1 plaat.
Download
Permalink
https://hdl.handle.net/11653/arch164
